باززایی غیرمستقیم کیکم ترکمنی (Acer monospessulanum) در شرایط درون شیشه‌ای

گونه کیکم یکی از گونه‏ های مهم جنس Acer از خانواده Aceraceae می‏باشد. زیرگونه turcomanicum در جنگل‌های ناحیه رویشی ایران تورانی به‌عنوان گونـه همـراه ارس در ارتفاعات استان‌هـای خراسـان رضـوی و شـمالی پراکنش دارد. سال بذردهى این گونه هر سه سال یکبار است. قوه نامیه بذر آن پایین و تعداد بذرهای رسیده و سالم کم می‏باشد. بذرهای این گونه دارای خواب بوده و قوه نامیه آن پس از طى دوره سرمادهى کاهش می‌یابد. متأسفانه، بسیاری از رویشگاه‏های این گونه تحت تأثیر چرای دام و دخالت‏های انسانی با تخریب زیادی مواجه شده است. به‌دلیل مشکلات تکثیر جنسی، استفاده از روش‏های غیرجنسی به‎منظور تولید نهال‏های با کیفیت مطلوب می‏تواند در احیاء رویشگاه‏های این گونه بسیار راهگشا باشد. یکی از راه‌های مطمئن تولید نهال، تکثیر غیرجنسی از طریق ریزازدیادی است. به این ‌منظور ریزنمونه‌ها از رویشگاه آن تهیه و باززایی انجام شد. القاء کالوس در محیط‌های هورمونی مختلف انجام و غلظت‌های مختلف هورمونی برای باززایی کالوس بررسی شد. از بین محیط‌های مورد بررسی، باززایی غیرمستقیم از کالوس تنها در غلظت‌های 1/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر هورمون رشد گیاهی تیدیازورون (TDZ) انجام شد. تعداد، رشد طولی و شادابی ساقه‌چه‌ها تحت تأثیر غلظت‌های مختلف هورمون TDZ بررسی شد و تیمار 5/0 میلی‌گرم در لیتر هورمون TDZ با متوسط 16/4 عدد بیشترین تعداد ساقه‌زایی را داشت. از نظر شادابی و ارتفاع ساقه‌چه‌ها تفاوت معنی‌داری بین تیمارها وجود نداشت. به‏طورکلی محیط پایه MS و هورمون TDZ برای باززایی کالوس گونه کیکم ترکمنی مناسب می‏باشد. گیاهچه‌های باززایی شده به‎منظور سازگاری به گلدان منتقل و بعد به خاک انتقال یافتند.